Program 2025

Dni Messiaena rozpoczną się interaktywną wystawą w historycznym centrum Görlitz. Serdecznie zapraszamy w godzinach od 14:00 do 20:00. Zaskoczymy Państwa nowymi formatami, dzięki którym będą Państwo mogli podejść do sztuki w zupełnie nowy sposób.

W pięknych wnętrzach Kulturforum Görlitzer Synagoge będziemy mieli szansę wysłuchać wykładu pana Zbigniewa Rokity oraz obejrzenia ciekawego performance “Zapamiętaj i przekształć – Epitafium” na klarnet basowy i tancerkę (Georg Wettin, Makhina Dzhuraeva), podczas którego zostaną wykonane nowe kompozycje.

Zbigniew Rokita, reporter, redaktor, dramaturg, autor książek reporterskich „Odrzania. Podróż po Ziemiach Odzyskanych” (2023), oraz „Kajś. Opowieść o Górnym Śląsku” (wyróżnionej podwójną Nagrodą Literacką Nike) wprowadzi nas w tematykę tegorocznej edycji Dni Messiaena oraz podda pod rozwagę kwestie powtarzalności historii oraz cele, w jakim organizowane są podobne wydarzenia.

Po prelekcji Pana Rokity serdecznie zapraszamy na performance:

Zapamiętaj i przekształć – Epitaphe
na klarnet basowy i taniec

Program Epitaphe:

Macarena Rosmanich – Zeichen
Joanna Wozny –  … die verlorenen Pfade II
Oraz nowe kompozycje Carstena Henniga, Friedemanna Stolte, Christiana Diemer.

Epitafium („należące do grobu”) służy temu programowi jako metafora, która tworzy związek między pamięcią o niezliczonych ofiarach wojny, a kształtowaniem naszej teraźniejszości. Wspominając indywidualne losy, oddajemy cześć bezimiennym, zapomnianym i pomijanym ludziom, którzy stracili życie na wojnie, zarówno kiedyś i dziś. Wraz z innymi utworami polskiego i ukraińskiego kompozytora, program poświęcony jest procesowi transformacji w perspektywie dnia dzisiejszego: wartości życia, godności ludzkiej i praw człowieka.

Oto słyszę, jak w popiół

przemieniam się i kruszę.

I coraz mniejszy ciałem,

wierzę we własną duszę.

Krzysztof Kamil Baczyński „O mój ty smutku cichy”
K. K. Baczyński – polski poeta i żołnierz, zginął podczas Powstania Warszawskiego w wieku 23 lat.

GANNA to międzynarodowy zespół etno-jazzowy z Berlina. Jako głos ukraińskiego oporu, sztuka GANNA jest równie piękna, co łamiąca serce. Jest to potężna mieszanka reinterpretowanych ukraińskich pieśni ludowych i nowoczesnego jazzu. Zainspirowany kilkoma muzycznymi podróżami badawczymi do różnych regionów Ukrainy, GANNA budzi ukraiński folklor do drugiej wiosny i zabiera publiczność w podróż.

Martin Hähnel, prof. Uniwersytetu w Bremie wygłosi wykład na temat związku w twórczości Tomasza z Akwinu oraz Oliviera Messiaena oraz przedstawi źródła pojawiającej się w utworach kompozytora spirytualności.

Dieter Bingen, politolog i Dyrektor Niemieckiego Instytutu Polskiego w Darmstadt  wraz z panią Bozheną Kozakevych, asystentką naukową w Katedrze Uwikłanej Historii Ukrainy na Uniwersytecie Europejskim Viadrina we Frankfurcie nad Odrą oraz zaproszonymi gośćmi podczas dyskusji, omówi aktualną, niepokojącą sytuację na świecie, określając tym samym rolę Niemców i Polaków w kontekście geopolitycznym i europejskim. 

„Ten, co o własnym kraju zapomina.

Na wieść, jak krwią opływa naród czeski,

Bratem się czuje Jugosłowianina,

Norwegiem, kiedy cierpi lud norweski.”

Antoni Słonimski – „Ten jest z ojczyzny mojej” – wiersz napisany w nawiązaniu do pomocy Polaków dla Żydów w czasie II wojny światowej. 

Repertuar koncertu został dobrany w ten sposób, aby przybliżyć publiczności charakter sztuki Oliviera Messiaena, która jest przykładem sposobu na przetrwanie w tragicznych warunkach wojennej niewoli. Profesor Andrzej Białko przeprowadzi nas przez „Drogę Krzyżową”, jaką musiał przejść Olivier Messiaen, jego współwięźniowie oraz wszystkie ofiary wojny w latach 1939-1945.

Repertuar koncertu
nawiązujący do Roku Kościelnego:

Olivier Messiaen
Z cyklu „LA NATIVITÉ DU SEIGNEUR” (Narodzenie Pańskie)

1. La Vierge et l’Enfant
2. Dieu parmi nous

Marcel Dupré
Z cyklu „ Le CHEMIN DE LA CROIX” op. 29 (Droga Krzyżowa – Wielki Post)

1. Jésus est condamné à mort
2. Simon le Cyrénéen aide Jésus à porter sa Croix
3. Jésus est attaché sur la Croix

XIV. Jésus est mis dans le sépulcre

Charles-Marie Widor
Z 10. SYMFONII ORGANOWEJ op. 73 (Zmartwychwstanie)

I. Moderato
III.  Cantilène (Lento)

Olivier Messiaen

APPARITION DE L’ÉGLISE ÉTERNELLE (Objawienie Kościoła Wiekuistego)

Festiwal Łużycki wraz z Dniami Messiaena Koncertem łączącym poezję i muzykę pt. Poetische Federlese Festiwal Łużycki wraz z Dniami Messiaena świętuje dziesiątą rocznicę współpracy między Europejskim Centrum Pamięć, Edukacja, Kultura a stowarzyszeniem Meetingpoint Memory Messiaen. Tego wieczoru w Görlitz, w dźwiękach fortepianu i słowach wierszy niewola spotka się z wolnością, a pamięć z teraźniejszością. Usłyszymy fragmenty z Catalogue d’oiseaux (Katalog ptaków) Oliviera Messiaena oraz wiersze o ptakach i wolności napisane na przestrzeni stuleci. Wydarzenie to będzie hołdem dla kompozytora. 

Hej ty, czy ty wiesz, jak kracze kruk? I jak noc, z przerażenia blada, nie wie, dokąd uciec? Jak zatrwożona nie wie już, Czy to jest jej królestwo, czy też może nie? Czy należy do wiatru, czy on może do niej? A czy wilki patrzące pożądliwie Nie czają się, żeby rozszarpać?

Selma Meerbaum »Hej ty, czy ty wiesz…« S. Meerbaum – żydowska poetka, 1924 – 1942. Zmarła w wieku 18 lat w obozie pracy przymusowej.

Cechą szczególną Nyskiego Festiwalu Filmowego jest jego ponadgatunkowy, trójnarodowy charakter z transgranicznymi pokazami filmowymi i wydarzeniami odbywającymi się w dwudziestu kinach na trójstyku nad Nysą. Kolejne serie filmów umożliwiają spojrzenie na powiązania i relacje istniejące pomiędzy narodami Europy Wschodniej oraz na widoczne w filmach podejście do przeszłości i teraźniejszości. Dzięki seansowi filmu ukraińskiego, możliwa będzie ponowna ocena aktualnej sytuacji na świecie i zwiększenie świadomości publiczności na wydarzenia poza granicami swojego kraju oraz zwiększenie ich poczucia sprawczości jako jednostki oraz grupy w kontekście polsko – niemieckim.

„Nad nami noc. W obliczu gwiazd – 

ogłuchłych od bitewnych krzyków

jakiż zwycięzców przyszły czas

i nas odpomni, niewolników?”

 Tadeusz Borowski „Pieśń” 

– sztuka napisana w 1942 roku w „państwie podziemnym” jako reakcja na okropieństwa wojny

Podczas nietypowego oprowadzania w formie wycieczki rowerowej, dr Johannes Bent, ekspert ds. badań nad pracą przymusową w Görlitz przedstawi uczestnikom i uczestniczkom miejsca pracy przymusowej, do której zmuszani byli jeńcy wojenni ze Stalagu VIII A podczas swojej niewoli.

Prof. Bożena Muszkalska, muzykolożka z Uniwersytetu Wrocławskiego przedstawi wyniki swoich badań na terenie Stalagu VIII A nt. audiosfery obozu w latach 1939-1945.

Podczas oprowadzania w Stalagu VIII A, Alexandra Grochowski skupi się na przedstawieniu indywidualnych losów jeńców wojennych, aby omówić kwestię, że każda statystyka określająca ilość ofiar wojennych kryje za sobą ogromną liczbę różnych tragedii osobistych.

„I mnie przecież jak dymu laska

wytryskała gołębia młodość;

teraz na dnie śmierci wyrastam

ja — syn dziki mego narodu.”

Krzysztof Kamil Baczyński – Z głową na karabinie – o zmaganiach młodego żołnierza na polu walki